३१औं विश्व आदिवासी दिवसमा ‘आदिवासीहरूको भविष्य र एआइ’ विषयक अन्तरक्रिया सम्पन्न

काठमाडौंमा ३१औं विश्व आदिवासी दिवसको अवसरमा ‘आदिवासीहरूको भविष्य र एआइ’ शीर्षकमा अन्तरक्रिया कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ। कार्यक्रममा सहभागीहरूले आदिवासी जनजातिको हक अधिकार र भविष्य सुरक्षित गर्न प्रविधिको सचेत प्रयोग आवश्यक रहेको धारणा व्यक्त गरे।

नेपाल आदिवासी जनजाति विद्यार्थी महासंघ राष्ट्रिय समन्वय समितिको आयोजनामा भएको कार्यक्रममा विद्यार्थी, अधिकारकर्मी, अनुसन्धानकर्ता, नागरिक अगुवा तथा आदिवासी सरोकारवालाहरूको उपस्थिति रहेको थियो। सहभागीहरूले प्रविधिको विस्तारले परम्परागत भाषा र सीप हराउने जोखिमप्रति चिन्ता व्यक्त गर्दै, एआइमार्फत आदिवासी भाषाको अभिलेखीकरण, सांस्कृतिक सम्पदाको डिजिटल संरक्षण र आर्थिक अवसर सृजनाबारे सुझाव पेश गरे।

आदिवासी जनजाति आयोगका अध्यक्ष तथा महासंघका संस्थापक अध्यक्ष एवं सल्लाहकार रामबहादुर थापा मगरले प्रविधिको तीव्र विकासबीच आदिवासी जनजातिले आफ्नो हक अधिकार जोगाउन सचेत र सक्रिय रहनुपर्ने आवश्यकता औंल्याए। उनले परम्परागत ज्ञान र सीपलाई सुरक्षित राख्दै प्रविधिको सदुपयोग गर्न आग्रह गरे।

महासंघका अध्यक्ष चन्द्रप्रसाद चौधरीले विद्यार्थी स्तरमै प्रविधि तथा यसको प्रयोगबारे ज्ञान विस्तार गर्नुपर्नेमा जोड दिए। उनले एआइलाइ उपभोक्ता मात्र नभई सिर्जनाकर्ता भएर आत्मसात् गर्नुपर्ने र सामुदायिक ज्ञानलाई डिजिटल रूपान्तरण गर्दै आगामी पुस्ताका लागि सुरक्षित राख्नुपर्ने धारणा राखे।

कार्यक्रममा एआइ विज्ञ नवराज गुरुङले कृत्रिम बुद्धिमत्ताको आधारभूत सिद्धान्त, यसको सम्भावित प्रयोग, अवसर र जोखिमबारे कार्यपत्र प्रस्तुत गरे। त्यस्तै टहल थामीले नीतिगत तयारी, स्रोत साधनको पहुँच तथा प्रविधि–मैत्री शैक्षिक संरचना निर्माणको आवश्यकता औंल्याए।

कार्यक्रममा आदिवासी जनजाति विद्यार्थी, अधिकारकर्मी, अनुसन्धानकर्ता तथा सरोकारवालाहरूको उल्लेखनीय सहभागिता रहेको थियो।