जनकपुर । मधेश तथा तराई–मधेसका विभिन्न क्षेत्रमा आस्थापूर्वक मनाइने जितिया पर्व आजदेखि औपचारिक रूपमा सुरु भएको छ। विशेषगरी मिथिला, थारु, मैथिल, आदिवासीसहितका समुदायका महिलाहरूले आफ्नो सन्तानको दीर्घायु, स्वास्थ्य र समृद्धिको कामना गर्दै यो पर्व मनाउने परम्परा रहिआएको छ।
हिन्दू धर्मशास्त्रअनुसार धर्म र न्यायको रक्षा गर्न वीरता प्रदर्शन गर्ने जितमहानको स्मरणमा यो पर्व प्रारम्भ भएको मानिन्छ। महिलाहरूले उपवास बसेर भगवानलाई प्रसन्न पार्ने र सन्तानको कल्याणका लागि प्रार्थना गर्ने धार्मिक विश्वास यस पर्वसँग जोडिएको छ।
तीन दिनसम्म मनाइने जितिया पर्वलाई कठोर व्रतमध्ये एक मानिन्छ।
पहिलो दिन ओठगनमा महिलाहरू नदी, पोखरी वा धारा किनारमा स्नान गरी विशेष परिकार तयार पारेर सेवन गर्छन्।
दोस्रो दिन निर्जला उपवासका क्रममा बिहान स्नान गरेर पूरै दिन एक थोपा पानी समेत नखाई ब्रत बस्ने परम्परा छ। साँझमा पूजा–अर्चना गरी कथा सुन्ने गरिन्छ।
अन्तिम दिन पारणमा स्नान गरी पूजा गरेर ब्रतालुले व्रत तोड्दै तयार परिकार खाने गर्छन्।
सामाजिक दृष्टिले पनि यो पर्व महत्वपूर्ण मानिन्छ। महिलाहरू सामूहिक रूपमा भेला भई पूजा, कथा वाचन र गीतमार्फत आपसी सम्बन्धलाई अझ प्रगाढ बनाउने परम्परा छ।
धार्मिक विद्वान्हरूका अनुसार जितिया मातृत्वको प्रतीक हो, जसले महिलाहरूलाई आफ्ना सन्तानप्रतिको प्रेम, आस्था र जिम्मेवारीलाई उजागर गर्ने अवसर प्रदान गर्छ।
